Toen ik doorzag dat ik mijn huid wou redden

Teisho van dinsdag 1 oktober 2019
Hugo Cammaer


Op een mooie zomerse dag was ik op een familiefeest. Het was in een prachtige tuin, de tafels versierd met veelkleurige bloemen.
Heerlijke hapjes, fijne dranken.

Ik was omringd door mensen die mij dierbaar waren. Er werd gepraat, zoals mensen praten die mekaar kennen.

Er werd gretig bijgepraat met familieleden, die we soms al lang niet meer hadden gezien.

Alles en iedereen kwam bij elkaar. Er was ruimte, lichtheid en vriendschap.

Het was een feest voor een 75-jarige en de meeste andere aanwezigen waren ook niet meer van de jongsten.

Er werden dan ook verhalen verteld over ouder worden, over slepende ziektes, over valpartijen en heupprothesen, verhalen over
slecht zien en hoorapparaten en over een dementerende nonkel, verhalen ook over ruzies rond erfenissen, over echtscheidingen van
kinderen en over de onzekere toekomst van de kleinkinderen.

Na het feest nam ik met een warm gevoel afscheid van iedereen. Ik ging naar huis met de glans en de lichtheid van het feest en met
de droevige ouderdomsverhalen. Het was een heel mooi feest geweest, een heel mooi feest. Heel zeker.

Maar onderweg, weg van de zonnige tuin, toen ik naar de auto aan het stappen was, in de schaduw van de stille huizen, langs de
zondagse verlaten straten, bleven er plots alleen nog die zorgelijke verhalen over en zij overvielen mij als een duistere sombere wolk.

“Niet met mij,” schoot door mijn hoofd “Niet met mij. Wegwezen. Niet met mij.”

En even snel als deze gedachte opkwam, schoot een zin door mijn hoofd: “Toen ik doorzag dat ik mijn huid wou redden…”

Deze merkwaardige en meditatieve zin was ik tegengekomen, vele jaren terug. Het was de beginzin van een nieuw kerklied, dat we toen,
met het kerkkoor, begonnen waren aan te leren.

En nu. Jaren later, na een heel mooi feest, toen ik plots alleen nog die zorglijke verhalen zag en deze over mij heen voelde schuiven,
als een zwarte wolk en toen ik in paniek dacht: “Niet met mij, niet met mij, wegwezen.” Toen ging daar die merkwaardige meditatieve
zin opnieuw door mij heen: “Toen ik doorzag dat ik mijn huid wou redden…”

Ik doorzag. Ik doorzag, dat ik bevangen was. Bevangen van een dwaze gedachte, dat ik mijn feestgenoten simpelweg zou kunnen
achterlaten. Ik doorzag dat deze paniekerige reflex: “Niet met mij, niet met mij, wegwezen”, dat deze gedachte nonsens was, leeg was.

Even was ik niet bij de les geweest. Even was ik niet wakker geweest en was ik bevangen door deze alledaagse, banale, egocentrische,
impulsieve gedachte. “Niet met mij”.

Zo’n gedachte wordt getriggerd door “lijden” dat ingebakken zit in elke feesttaart. Zo’n gedachte wordt getriggerd door “tekort” dat
ingebakken zit in het leven van iedereen.

Verwonderd keek ik toe hoe deze gedachte, hoe die simpelweg verdween. En met verwondering stelde ik vast dat ik volop genoot
van de herinnering aan het feest. Ik zag, met eigen ogen iets van de glans van elke dag.

Het feest, de glans, de lichtheid en de heelheid dient zich aan, gewoonweg, ononderbroken. Het feest is een metafoor voor het
ervaren van de glans van het sublieme van alledag.

Ik zal deze metafoor nu hernemen, maar in een vrije parafrasering van de vier geloften van de boeddha.

Ten eerste. Laten wij het leven en ook het lijden, telkens opnieuw en van ganser harte omarmen. Laten wij het leven bewonen als een
stad, als een stad, met zijn achterbuurten.

Ten Tweede. Laten we steeds wakker zijn en aandachtig, zodat wij klaar zijn om de alledaagse, banale en egocentrische denk- of
gedragspatronen, die voortdurend getriggerd worden door lijden en tekorten, om die tijdig te herkennen en om ze rustig en vriendelijk
los te laten.

Ten derde. Laten wij de momenten waarop deze denk- of gedragspatronen verdwijnen, bewust doormaken. Laten wij met
verwondering aanschouwen, op welke unieke en onvoorspelbare manier het sublieme zich in het alledaagse leven manifesteert,
in openheid en in stilte.

Ten vierde. Laten wij, vanuit deze openheid en stilte, ons unieke levenspad gaan: empathisch, ethisch en creatief, antwoorden op
elke situatie die zich aandient.